KA WĀNANA: Kūkala ʻia ka wānana ke loaʻa ka papaha o ka ʻino i loko o kekahi pule. ʻO ke kuleana o ka wānana ka hoʻolaha i ka papaha o ka ʻino e pōʻino ai kānaka a me kāna waiwai lewa.
AʻOAʻO: Kūkala ʻia ke aʻoaʻo ke kokoke mai kekahi ʻino a nui ka papaha o kona hōʻea ʻana mai. ʻAʻole like ke koʻikoʻi o ke aʻoaʻo me ke kūkala pōʻino, eia naʻe, e makaʻala nō i ke anilā.
HOʻOMAKAʻALA: Kūkala ʻia he hoʻomakaʻala ke piʻi nui aʻe ka papaha o ka hiki ʻana mai o kekahi ʻino. ʻaʻole naʻe maopopo loa ka wā e hiki mai ai. ʻO ia hoʻi, he papaha o ka loaʻa o kekahi ʻino. E mākaukau inā nō e hōʻea ana kekahi ʻino, a e makaʻala i ka nūhou e pili ana i ke anilā, keu hoʻi i ka wā e hoʻolālā ʻia ana ka huakaʻi i waho.
ʻO ke KŪKALA PŌʻINO: E hiki koke mai ana, a ua hiki ʻē mai nō paha kekahi ʻino weliweli.Ke kūkala ʻia, nui ka papaha o ka pōʻino o kānaka a me kāna waiwai lewa. ʻO ka poʻe i kahi kokoke i ka ʻino, e huli i wahi malu.
He mau Manaʻo Kōkua:
- E hoʻolohe i ka lēkiō no nā kūkala pili anilā mai ko ke Kalana Keʻena Kūpale Ola a me ka ʻOihana Anilā Kaumokuʻāina
- Inā loaʻa ka papaha o ka wai hālana, e hoʻomamao aku i ke kahawai. I loko nō o ka ua ʻole paha, e nānā iā uka. Inā ʻike ʻia ka pōuli ua, hiki ke hālana honua ke kahawai.
- E ao aʻe i ka wai makamaka ʻole o uka.
- E kelepona aku i ka National Weather Service no nā hoʻolaha anilā paʻa mua no ka mokupuni ʻo Hawaiʻi ma 808-935-8555
- E palekana – e hoʻolohe i ka nūhou
ʻOkoʻa nā lā a hola hana o ke kiaʻi ola o kēlā me kēia kahakai.
Inā he ulia a ʻaʻohe kiaʻi ola i laila, e kelepona aku iā 911.
E kaomi ma nā kiʻi no kekahi ʻike hou aku no nā kahakai.
E NOIʻI MA MUA O KA HELE ʻANA
No ka hōʻoia i ke ʻano o ke kai, e kaomi ma ʻaneʻi.
- E akahele i ka nānā ʻana o ke kai – inā ʻaʻohe kanaka e ʻau ana, ʻaʻole paha he kūpono ke komo ʻoe
- Mai nō huli kua i ke kai
- E makaʻala i ka pono o kou kino – he hana nui ka ʻau kai ʻana
- Piʻi koke aʻe nō ka nalu – inā loaʻa ana ʻoe i ka nalu nui, e luʻu ʻoe i lalo a ea aʻe ma hope, a laila e ʻau i kahakai ma waena o nā nalu
- Inā ʻona ʻoe i ka lāʻau a lama paha, ʻoi ka papaha o kou piholo ʻana a make i loko i ke kai
- Inā loaʻa ʻoe i ke kai kō, mai piʻoloke, e lana mālie wale nō a pau kou kaualakō ʻia. A laila, e ʻau mai ia kai kō a pae aku i uka, a e hōlina aku nō paha i nā kānaka.
- Nui nā mea e akahele ai ma kahakai – e hana akamai!
- He nui nā puʻumake o ko kākou mau ʻāpapapa.
- Pā ʻino ka ʻāpapapa i nā kemikala i loko o ka ʻaila pale lā e laʻa me ka oxybenzone, avobenzone, homosalate, octinoxate, octisalate, octocrylene, a i kekahi mau mea hunehune hou aʻe i loko o ia ʻaila.
- I ke komo ʻana i ka lole kūpono a me ka hoʻohana ʻana i ka ʻaila pale lā minelala, ola ai ko Hawaiʻi mau ʻāpapapa a mea ola lōhiu.
- Mai ʻaʻe, hoʻopā, a kū i luna o ke koʻa – e lana ma ka ʻilikai ke ʻau kai ʻoe.
- E hoʻomamao aku i nā iʻa a mea ola hou aʻe o ke kai.
- ʻO Hawaiʻi ka mokuʻāina mua e pāpā i ke kūʻai o ka ʻaila pale lā SPF me ka oxybenzone a i ʻole octinoxate i loko, me ka loaʻa ʻole o ke kuhikuhi lāʻau (SB 2571).
* e heluhelu pono i nā hōʻailona a pau!
 |
Ka poʻina nalu i ka puʻe one Hiki ke ʻeha ka ʻāʻī a iwi kuamoʻo i ka poʻina nalu i ka puʻe one i loko o ke kai pāpaʻu. Pāpā ʻia ke kaha nalu kino a papa ʻana. |
 |
Piʻi nui ka nalu Halehale ka nalu ma muli o ka ʻino ma ka moana. Hiki ke ʻeha ka ʻāʻī a iwi kuamoʻo. Pāpā ʻia ke kaha nalu kino a papa ʻana. |
 |
E makaʻala i ka poʻina nalu Ke poʻi pono ala ka nalu i kahakai. Hiki ke ʻeha ka ʻāʻī a iwi kuamoʻo i ka nalu liʻiliʻi. Pāpā ʻia ke kaha nalu kino a papa ʻana. |
 |
He kai kō Paʻakikī ke ʻau ʻana. Hiki ke kaualakō ʻia ke kanaka a i waho loa o ke kai, a hiki ke piholo a make. Pāpā ʻia ka ʻau ʻana. |
 |
Ka Paʻimalau Hiki ke ʻeha a kupu aʻe ka pāheu i nā mea ola kai ʻawahia. Pāpā ʻia ka ʻau ʻana. |
 |
Pani ʻia kahakai Weliweli loa ka nalu o kai. Papaha nui o ka ʻeha o ka ʻāʻī a me ka iwi kuamoʻo, a me ka piholo ʻana a make. Pāpā loa ʻia ka ʻau ʻana. |
 |
Ka Lepa ʻUlaʻula He hōʻailona ia o ke kai weliweli i ka nui nalu a makani paha. Pāpā ʻia ka ʻau ʻana. |
E makaʻala i ka palena nui māmā holo.
E hoʻopaʻa i ka ʻili kuapo – Ma Hawaiʻi, he kānāwai ka hoʻopaʻa ʻia o ka ʻili kuapo e nā kānaka a pau ma luna o ke kaʻa. E hoʻopaʻa pono nō hoʻi ke keiki a me ka makua i ka ʻili kuapo ma luna o ke kaʻa.
He $102 ke kāki likiki no ka hoʻopaʻa ʻole ʻia o ka ʻili kuapo. He kānāwai koi ʻia ka noho keiki (child saftey seat) ma ke kaʻa no nā keiki he 4 ona makahiki a ma lalo mai. No nā keiki he 4-8 ona makahiki, koi ʻia ka noho keiki a noho koʻo (booster seat) paha. Inā ʻaʻe ʻia ua kānāwai nei, koi ʻia ka hele i kekahi papa he 4 hola kona lōʻihi a me ke kāki ʻia he $400 a $500 paha.
Hāmeʻa Lawe Lima – Pāpā ʻia ka hoʻohana ʻana i ka hāmeʻa lawe lima me ke kalaiwa pū ma Hawaiʻi. Kaʻa ke kelulā, mīkini hoʻolele mp3, palapala ʻāina kikohoʻe, a hāmeʻa hou aʻe paha ma lalo o ia kānāwai. Pāpā pū ʻia ka hoʻohana ʻia ʻana o ia ʻano hāmeʻa lawe lima ke kū ke kaʻa i ke kukui ʻulaʻula a hōʻailona kū paha. Eia hou, pāpā ʻia hoʻi ka hoʻohana ʻia ʻana o ka hāmeʻa pā lima ʻole e ka poʻe ʻōpio he 18 ona makahiki a emi, ʻoiai e kalaiwa ana. He $257 ke kāki liʻiliʻi loa ke ʻaʻe ʻia ua kānāwai nei. Nui aʻe ka kāki ma ke kāʻei kula a hoʻoponopono alanui paha. Hoʻokoe ʻia ke kelepona ʻana iā 9-1-1 inā he ulia. ʻAʻole ia he ʻaʻe kānāwai.
Nā Kānāwai Paleupoʻo – E komo nā ʻōpio kau mokokaikala he 17 a emi ona makahiki i ka paleupoʻo. E komo nā ʻōpio kau paikikala he 16 a emi ona makahiki i ka paleupoʻo. E komo nā ʻōpio kau mīkini kaʻa peke he 17 a emi ona makahiki i ka paleupoʻo.
He lau a lau nā ōlaʻi ma Hawaiʻi i kēlā me kēia makahiki. Nei ke ōlaʻi i ka hana a ka Wahine ʻo Pele, a me luhe o ka Pae ʻĀina ma luna o ka una honua. ʻO ka maʻamau, he ikaika ʻole ka nui ōlaʻi, a ʻike ʻia i ka mauhaʻa ana ōlaʻi wale nō. I kekahi manawa, he ikaika nō ka nei ʻana i nā mokupuni ʻē aʻe. Kūmole: USGS
Nā hana inā nāueue ka honua i ke ōlaʻi:
Inā i loko ʻoe o kekahi ʻano hale, e hoʻopālaha i ka papahele; e PALE i kou kino ma lalo o kekahi ʻano pākaukau; a e PAʻA PONO kou lima i kou pale a neʻe pū me ia a pau ka nāueue ʻana. No nā hale o kēia mau lā, ʻaʻole ʻoi ka ikaika o ka ʻīpuka ma mua o kekahi māhele ʻokoʻa o ka hale. E aho ka lulu ʻana i lalo o ke pākaukau.
Inā ma ke kula, kiʻenaoʻa, kahua pāʻani, hale kiʻiʻoniʻoni a hale kūʻai paha – E noho i loko. Hoʻopālaha i ka papahele! E pale ma luna! E paʻa pono! E hoʻomamao aku i ke aniani a mea like. Mai komo i ka ʻeleweka. E kikī ana paha ka wiliwiliwai a e kani ana paha ke oeoe uahi paha. Mai holo i waho ke nei ke ōlaʻi. I mea pale paha ke kaʻa mākeke a haka lole i loko o ka hale kūʻai. E hoʻomamao aku i nā mea kaumaha ma nā hakakau kiʻekiʻe. E hoʻopili i ka papahele, a laila e kolo a hōʻea i kahi kūpono. E paʻa kou noʻonoʻo kanaka.
Inā ma waho ʻoe – E neʻe aku i kekahi wahi ākea inā hiki. E hoʻomamao aku i ka pali, ka puʻu, ka uea uila, ke kumu lāʻau, ka hōʻailona, ke kaʻa, a mea like paha.
No ke kalaiwa ʻana – E kū ma kaʻe alanui a hoʻopaʻa i ka peleki hoʻokū kaʻa. E hoʻomamao aku i ka uapo, uea uila, pali a puʻu, alanui kau lani, hōʻailona, a mea like paha. E noho paʻa ʻo ma kou kaʻa a pau ka nāueue ʻana. Inā hāʻule ka uea uila ma luna o kou kaʻa, e noho paʻa a hōʻea mai kekahi kanaka ʻoihana e kōkua.
Inā ma kahakai ʻoe e HOʻOPĀLAHA i ka honua! E PALE ma luna! E HOʻOPAʻA i kekahi mea a pau ka nāueue ʻana. A LAILA e ʻāwīwī aku i ka piʻi i uka – a hiki i ke kiʻekiʻena he 100 kp. a ʻoi, a hiki ma ʻō aku o ke kāʻei kai hoʻēʻe. E hoʻomamao aku i ka pali a e makaʻala i ka pōhaku kaʻa. Ua ʻike mua ʻia nā kai hoʻēʻe i ʻaneʻi, no laila e piʻi koke aku i uka. Mai kali a kūkala ʻia ke kai eʻe.
Inā ma ka pela moe ʻoe – e moe nō i laila. E hoʻopaʻa i ka uluna i pale no kou poʻo. ʻOi ka palekana ke moe ʻoe i ka pela moe. Hiki ke ʻeha i ke aniani i nahā ma ka papahele inā haʻalele ʻia ka pela moe.
Ka Noho Huila – E laka i nā huila a noho paʻa a pau ka nāueue ʻana. E pale i kou poʻo a ʻāʻī i kou mau lima, i ka uluna, puke, a mea like paha.
Kūmole: The Great Hawaiʻi Shake Out
Hawaiʻi Volcanoes National Park
Mai ʻauana mai ke alahele aku. Mai ʻaʻe ma luna o nā ala i pani ʻia.
E hoʻomamao aku i ka māwae a me ka lua. Ua ʻeha a make hoʻi kekahi poʻe i ka piholo i loko o ka māwae. Heheʻe ka lihi o ka māwae, mai hoʻokokoke.
ʻAʻole hiki ke wānana ʻia ka pōhaku kakaʻa. E makaʻala a e hoʻomamao i nā ʻano pali like ʻole.
E komo i ke kāmaʻa paʻa a me ka lole wāwae lōʻihi, kohu aniani ʻoiʻoi ka pōhaku pele ke ʻōkupe a hina ma luna.
Ma hekehi ma hope o ka nāpoʻo ʻana o ka lā. E akahele ka malihini a pēia pū ke kamaʻāina o ia wahi.
ʻAʻole he kauhale kanaka ka pāka, he ʻāina kanaka ʻole. Loli mau ka ʻāina ʻo Kīlauea e like me ka makemake o Pele. E akahele i ia loli ʻana, a mai ʻaʻe i kahi kūpono ʻole.
E makaʻala i nā hōʻailona “Private Property,” “No Tresspass,” a “Kapu,” oki loa ma ka ʻāina mahi i puni ʻole i ka pā, a i ālai ʻole ʻia i ʻole ka poʻe e komo. E ʻike ana paha ʻoe i nā hōʻailona “Government Property, No Tresspass” ma ka palena o ka ʻāina hoʻomalu ululāʻau.
No kekahi ʻike hou aku no nā ala hekehi noa, e kele aku i Nā Ala Hele Trail and Access, ʻOihana Kumuwaiwai ʻĀina. Eia hou, he mau ala ko ka Hawaiʻi Volcanoes National Park mai ka mea maʻalahi a i ka mea e kahe ai ka hou.
9-1-1 — No ka pōulia olakino, ahi, kalaima, a pōulia hou aʻe. ʻAuhea hoʻi ʻoe? E maopopo iā ʻoe kou wahi e hele nei.
9-1-1 (text) — E hoʻouna ʻia he leka kelepona i 9-1-1 inā nō hiki ʻole ke walaʻau waha.
808-935-3311 — Helu kelepona no nā mea pōulia ʻole.ʻ Oiahana Mākaʻi o ke Kalana o Hawaiʻi
808-961-8300 — Crime Stoppers – Crime Stoppers – no ka waiho manaʻo ʻana no ke kalaima. ʻOiahana Mākaʻi o ke Kalana o Hawaiʻi